Ένα από τα αποτελέσματα αυτής της κρίσης που περνάμε την τελευταία οκταετία, και ταυτόχρονα ένα από τα συμπτώματα της, είναι τα ξεσκαρταρίσματα. Αναγκαστικά, και επειδή άλλαξαν τόσο όχι μόνο οι ζωές και η καθημερινότητα μας αλλά και ο τρόπος με τον οποίο βλέπουμε πια τα πράγματα γενικά, μπήκαμε όλοι στην διαδικασία να κάνουμε επιλογές από εκείνες που αν και δύσκολες, διευκολύνουν την επιβίωση μας. Κυριολεκτικά και μεταφορικά.
Θυμάμαι στην αρχή της κρίσης, που κάθε κουβέντα μας, με κάθε πιθανή και απίθανη ευκαιρία, ήταν δυσάρεστη. Βγαίναμε να ξεσκάσουμε λίγο και επιστρέφαμε σπίτι μας σαν βρεγμένες γάτες, με το κεφάλι γεμάτο θεωρίες καταστροφής και τους ώμους σκυφτούς. Εκείνη την εποχή ακούσαμε δεκάδες ιστορίες, περί χρεοκοπίας, επιστροφής στην δραχμή, πολέμου με τους Τούρκους, δελτίων συσσιτίου και άλλων εμπριμέ. Κανείς δεν τολμούσε να ονειρευτεί, ζήσαμε μια διετία σχεδόν μέσα στον φόβο και το άγχος, προσπαθώντας να ορθοποδήσουμε και να δούμε έστω μια αχτίδα φωτός μέσα στο τούνελ, έχοντας τα διαβατήρια έτοιμα για να φύγουμε αν χρειαστεί, χωρίς καν να ξέρουμε αν και που θα μπορούσαμε να πάμε. Και κάθε φορά που τολμούσαμε να μιλήσουμε για σχέδια και για το μέλλον, κάποιος θα έσπευδε να μας πει πως ήμασταν αιθεροβάμονες και μακριά νυχτωμένοι, και πως από στιγμή σε στιγμή θα κατέρρεε το σύμπαν πάνω στα κεφάλια μας, οπότε καλύτερα θα ήταν να κάνουμε πλάνα διαφυγής.
Ξέρω πολλούς ανθρώπους που τότε, πριν τα capital controls, έβγαλαν ότι είχαν και δεν είχαν στο εξωτερικό αφήνοντας εδώ απλήρωτους τους πάντες, ξέρω ανθρώπους που τα μάζεψαν και έφυγαν – και καλά έκαναν εννοείται- και ξέρω και άλλους που έμειναν και ή πάλεψαν και πήγαν παρακάτω ή έμειναν μετέωροι σαν πρωταγωνιστές ταινίας του Αγγελόπουλου να θρηνούν τα χαμένα τους μεγαλεία και να αναπολούν το παρελθόν. Εμείς ανήκουμε obviously στην τρίτη κατηγορία αφού αποφασίσαμε να επενδύσουμε ότι είχαμε και δεν είχαμε στο FnL που στήθηκε και άνθισε μέσα στην μέση της κρίσης. Δυο σπίτια πουλήθηκαν για να το στηρίξουμε και δεν έουμε μετανιώσει ούτε στιγμή εννοείται, παρόλο που κάποιος άλλος στην θέση μας θα είχε τώρα έναν παχυλότατο λογαριασμό στο Λονδίνο αντί να εξακολουθεί να ανησυχεί κάθε μέρα για το αν θα έχει να πληρώσει τους ανθρώπους και τις major υποχρεώσεις του. Πολλοί όμως φίλοι – ή μάλλον τέως φίλοι- ανήκουν στην τέταρτη, και εκεί κολλάει το ξεσκαρτάρισμα και τα όρια του τίτλου. Όπως και η ελευθερία.Γιατί με τον καιρό, εμείς πάψαμε να αντέχουμε την μιζέρια. Όχι την πρακτική από την οποία δεν μπορείς να ξεφύγεις έτσι κι αλλιώς αν μένεις στην Ελλάδα, αλλά την ψυχολογική που προσωπικά την βρίσκω πολύ χειρότερη μια που παρεισφρέει ύπουλα μέσα στο μυαλό και την ψυχή σου και στα μαυρίζει τόσο που σιγά σιγά, παύεις να διακρίνεις το φως.
Και έτσι, ξεσκαρτάραμε. Τις παρέες εκείνες που έφερναν μονίμως την καταστροφή. Που γύριζαν κάθε κουβέντα στην κρίση, που γκρίνιαζαν διαρκώς και που δεν μπορούσαν – ή δεν άντεχαν – να ονειρευτούν το μέλλον. Τώρα πια κάνουμε παρέα με πολύ λιγότερους ανθρώπους, και περνάμε πολύ καλύτερα. Βγαίνουμε και δεν ανοίγουμε ποτέ καμιά κουβέντα γύρω από την μιζέρια των καιρών, δεν ανέφερει κανείς την Χρυσή Αυγή, τα φορολογικά, το πιθανό ή απίθανο κούρεμα των καταθέσεων, τους φόρους, τις δόσεις, τα δεκάδες προβλήματα που μας βασανίζουν όλους μαζί και τον καθένα ξεχωριστά. Και μην φανταστείτε ούτε στιγμή πως δεν έχουν όλοι τα θέματα τους.. Trust me, αν θέλαμε, έχουμε όλοι παραπάνω από μια δακρύβρεχτη ιστορία να αφηγηθούμε όπως η Julia Roberts στην ταινία Notting Hill. Δεν είναι υπέροχο όμως που όλοι σαν να είμαστε συνεννοημένοι επιλέγουμε να μοιραζόμαστε μόνο γέλια, αγάπη, καινούριες ιδέες και σχέδια, πρωτοποριακά projects, έρευνες αγοράς, και όνειρα για νέες δουλειές είτε εδώ είτε στο εξωτερικό? Δεν είναι μαγικό που υπάρχουν τελικά εκεί έξω κι άλλοι άνθρωποι που αντιστέκονται με πάθος στην μιζέρια των καιρών, που επενδύουν στις δουλειές τους χρόνο, και τεχνογνωσία, και διάβασμα, και έρευνα, και που έχουν διάθεση να βοηθήσουν ο ένας τον άλλο με ιδέες, με γνωριμίες και με καλή ενέργεια, για το κοινό καλό?
Δεν σας κρύβω πως όταν βρίσκομαι πια ανάμεσα στους φίλους και τους ανθρώπους της καρδιάς μου νοιώθω σαν να με λούζει δροσερό νερό στην μέση της ερήμου.. Και συνειδητοποιώ ταυτόχρονα πόσο πολύ με κουράζουν όσα πολλοί άνθρωποι εκεί έξω θεωρούν δυστυχώς δεδομένα. Η γκίνια, η απογοήτευση, η κούραση, και η εγκατάλειψη.. Ναι, όλα είναι πάρα πολύ δύσκολα. Και όλοι παλεύουμε καθημερινά με τις συνθήκες, με τους γύρω μας αλλά και με τον ίδιο τον εαυτό μας μια μάχη που καμιά φορά φαίνεται να μην έχει τελειωμό.. Και ναι, κουραζόμαστε, και χάνουμε την πίστη και την ελπίδα μας και φλερτάρουμε όλο και συχνότερα με την προοπτική να αφεθούμε να μας ρουφήξει αυτό το τέλμα του τίποτα και του καθόλου, αλλά ξέρετε κάτι? Εκεί είναι όλη η ιστορία και όλη η μαγκιά. Στο να βρίσκουμε την δύναμη αντί να αναμασάμε διαρκώς τα προβλήματα και τις δυστυχίες μας, να σηκώνουμε το κεφάλι, να σκεφτόμαστε έξω απ΄το κουτί και να επιμείνουμε. Να συνεχίζουμε να διαβάζουμε, να ακούμε, να ταξιδεύουμε όσο περισσότερο μπορούμε, να ανοίγουμε τα μάτια και τους ορίζοντες μας ακόμα και μέσα από μια οθόνη υπολογιστή, να στηρίζουμε όχι μόνο τα όνειρα μας αλλά και εκείνα των άλλων, να ενώνουμε τις δυνάμεις μας με άλλους, ταλαντούχους, έξυπνους, δημιουργικούς και φωτεινούς ανθρώπους, να βάζουμε στόχους και να τους κυνηγάμε, και να βρίσκουμε τρόπους να ελισσόμαστε ανάμεσα στα εμπόδια που εμφανίζονται διαρκώς μπροστά μας.. Γιατί αν πάψουμε να έχουμε όνειρα, αν σταματήσουμε να βάζουμε στόχους έστω και πολύ πιο μακροπρόθεσμους απ΄ότι κάποτε, αν πάψουμε να σεβόμαστε όχι μόνο τους εαυτούς μας αλλά και τους άλλους, αν αφήσουμε να μας απορροφήσουν ο μικρόκοσμος και τα προβλήματα μας, κι αν αφεθούμε στην μοίρα μας χωρίς να κολυμπήσουμε με πάθος κόντρα στο ρεύμα, τι νομίζετε πως θα συμβεί? Πόσο θα αντέξουμε το μαύρο πριν μας καταπιεί και μας εξαφανίσει, όχι σαν υπόστασεις αλλά σαν πνεύματα, που είναι το πιο σημαντικό?
Έτσι, τουλάχιστον σε ότι με αφορά, αποφάσισα να βάλω όρια. Να πω όχι βροντερό και αποφασιστικό σε ότι μουντζουρώνει την ψυχή και την διάθεση μου, και βάζει τρικλοποδιές στην ενέργεια, τα όνειρα και την αισιοδοξία μου. Έχω περάσει πολλά κι έχω σταθεί όρθια σε δύσκολα που άλλοι δεν τα έχουν καν φανταστεί. Έχω αλλάξει την ζωή μου ξανά και ξανά, έχω πιάσει πάτο παραπάνω από μια φορά και έχω ξαναβγεί στην επιφάνεια με φόρα που με πήγε πολύ παρακάτω, έχω μετρήσει τις δυνάμεις και τις αντοχές μου, έχω ζήσει στο σκοτάδι όσο και στο φως, έχω νικήσει εξαρτήσεις, έχω περάσει από πόρτες βαριές και δύσκολες, έχω χάσει στοιχήματα και έχω πάρει αποφάσεις που δεν πίστευα ποτέ πως θα άντεχα να πάρω. Γιατί και ποιος είναι αυτός που θα με κάνει τώρα να πισωπατήσω? Γατί και ποιος είναι αυτός που αξίζει να με βγάλει από το ροζ μου, να με αποπροσανατολίσει από τον στόχο μου, και το κυριότερο, να γεμίσει την ψυχή μου με το δικό του γκρίζο? Όρια λοιπόν, όπως μας έλεγε πάντα ο αγαπημένος Χοϊμες... Χωρίς όρια δεν υπάρχει ελευθερία, ούτε δική μας, ούτε των άλλων..
Και έτσι, ναι μεν θα είμαι πάντα εδώ να ακούω τα προβλήματα εκείνων που αγαπάω, θα τους στηρίζω με πάθος και θα τους ενθαρρύνω όσο πιο πολύ μπορώ, θα ανοίγω πόρτες διάπλατες και θα δίνω ευκαιρίες non stop, όμως όποιος ξεπερνάει τα όρια και τις κόκκινες γραμμές μου, ή κάνει το λάθος να με θεωρήσει χαζή ή ευκολάκι for too long, σόρρυ αλλά θα καίγεται. Κανείς δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί την ανοχή ή την καλή μου διάθεση πέρα από το όσο του επιτρέπω εγώ , κανείς δεν έχει το δικαίωμα να με κάνει stepping stone, να μου πει τι μπορώ και τι δεν μπορώ να κάνω, ή να προσπαθήσει να με πνίξει αρπάζοντας τα μαλλιά μου για να μην πνιγεί εκείνος.. Και η επιλογή μου είναι μια και απολύτως συνειδητή. Να είμαι όσο ροζ, αισιόδοξη, ξανθιά και λαμπερή μου κάνει κέφι, να ονειρεύομαι όσο πιο πολύ μπορώ και να στοχεύω όσο πιο ψηλά και μακριά με παίρνει, να είμαι όσο καλύτερη μαμά, σύντροφος, κόρη και φίλη γίνεται, και να μοιράζομαι τις μέρες και τις νύχτες μου με ανθρώπους που εξακολουθούν να παλεύουν και να ονειρεύονται.. Και που επιμένουν να βλέπουν το ποτήρι μισογεμάτο αντί για μισοάδειο, όπως κι εγώ.. Γιατί έχω πολλά ακόμα να κάνω και να ζήσω, και γιατί όσο το παιδί μου και οι άνθρωποι της ζωής μου είναι καλά, γεροί και δυνατοί, τίποτε άλλο δεν επιτρέπεται να μπορεί να σκιάζει την λιακάδα που λατρεύω με τόσο πάθος.. Ελευθερία σημαίνει αέρας, και ελπίδα, και προοπτική, και φως, και χαρά. Και όνειρα. Καλή μας εβδομάδα λοιπόν, χωρίς τοξικούς ανθρώπους γύρω μας, χωρίς μιζέρια και χωρίς τροχοπέδες. Let’s keep walking. And dreaming. And laughing.. A lot.
